ORGANY PISZCZAŁKOWE - ARTYKUŁY
artykuly.organy.net.pl

Klasyfikacja instrumentoznawcza organów piszczałkowych.

Święta Cecylia - patronka muzyki kościelnej. Życie, śmierć, sarkofag. Ikonografia.

Klasyfikacja instrumentoznawcza organów i piszczałek. Wibrator i generator w piszczałkach różnych typów. Strojenie.

Strojenie piszczałek wargowych i języczkowych - podstawowe zasady i metody. Piszczałki cięte na ton. Dostroiki, szpunty, czapki. Zaoblanie i wyoblanie. Akustycznie czynny fragment korpusu piszczałki.

Znaczenie terminu "chór" - prezbiterium. Chór a chór muzyczny w kościele. Organy chórowe. Bazyliki dwuchórowe. Nazewnictwo wybranych części kościoła jako budowli sakralnej: prezbiterium (chór), apsyda (absyda), transept (nawa poprzeczna), nawa główna, nawy boczne.

Kościół orientowany - geneza, przykłady. Strona Epistoły (Lekcji) i strona Ewangelii. Lokalizacja organów głównych i organów chórowych. Lektorium.

Przedstawienia Aniołów w prospektach organowych - problem z określeniem wielkości.

Przedstawienia plastyczne Boga (m.in. na prospektach organowych). Oko Opatrzności. Gloria promienista - gloria jako element wystroju prospektów organowych. Odśrodkowy i dośrodkowy układ prospektu. Prospekt typu śląskiego.

Przykłady błędów i nieścisłości pojawiających się w materiałach (drukowanych i internetowych) omawiających konstrukcję i zasady działania organów piszczałkowych. Różnica między kluczem G a klucze wiolinowym.

Kierunki wiatrownicy: wzdłuż i w poprzek. Podstawowe typy wiatrownic. Wiatrownica skrzyniowa. Wiatrownica podłużna (rejestrowa). Wiatrownica poprzeczna (tonowa).

Dźwignia jako maszyna prosta. Definicja traktury. Dźwignia jednoramienna (jednostronna). Dźwignia dwuramienna (dwustronna). Klawisze w organach jako dźwignie (klawisze manuałów i klawisze pedału). Abstrakty i cięgła sztywne (popychacze). Wykorzystanie dźwigni jedno- i dwuramiennych w organach z trakturą mechaniczną. Dźwignia w elektromagnesie stosowanym w organmistrzostwie.

Zastosowanie kątowników w trakturze mechanicznej organów. Cechy dźwigni kątowych. Kątowniki z ramionami ustawionymi pod kątem ostrym, prostym, rozwartym. Kształty kątowników. Kątowniki drewniane, metalowe. Współpraca kątowników z pozostałymi elementami traktury (kątowniki w trakturze ciągnącej i pchającej).

Obelisk Teodozjusza - Obelisk Egipski - pochodzenie, datowanie. Płaskorzeźba przedstawiająca organy z miechami skórzanymi - dowód na stosowanie takiego rozwiązania technicznego. Nieścisłości w opisach i datowaniu. Datowanie obelisku i jego cokołu.

Dźwięk jako fala, powstawanie dźwięku w piszczałkach. Fala mechaniczna, drganie harmoniczne, drganie złożone, analiza harmoniczna. Fala o przebiegu sinusoidalnym. Przebieg okresowy, okres, częstotliwość, amplituda, długość fali. Parametry fali akustycznej a cechy dźwięku, zakres słyszalności fal. Fala stojąca, fala biegnąca, fala odbita, strzałka, węzeł. Zasady tworzenia się strzałek i węzłów fali stojącej w piszczałkach różnych typów.

Oktawa jako interwał. Materiał dźwiękowy, podział na oktawy, nazwy i oznaczanie oktaw. Wysokość stroju, częstotliwość dźwięku 'a' jako wyznacznik wysokości stroju, a=440Hz. Częstotliwości dźwięków odległych o oktawę. Długości fal odbieranych jako dźwięki odległe o oktawę.

Zasady tworzenia się strzałek i węzłów fali stojącej w piszczałkach różnych typów. Składowa podstawowa (podstawowa harmoniczna, pierwsza harmoniczna). Składowa harmoniczna a częstotliwość (wysokość) dźwięku. Rozkład węzłów i strzałek w korpusach piszczałek krytych, otwartych i przedętych. Zależności wiążące długość korpusu piszczałki z długością powstającej w nim fali dla piszczałek różnych typów. Zależności między wysokościami dźwięków wydawanych przez piszczałki jednakowej długości ale różnych typów akustycznych. Długości piszczałek różnych typów akustycznych wydających dźwięki o tej samej wysokości.